საქართველო, 28 ივლისი, საქინფორმი. საქართველოში ბიზნესის და ინვესტიციების პირობები კარგია, საქართველო გამორჩეულია რეგიონში, – ამის შესახებ აღნიშნულია ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის 2023 წლის საინვესტიციო გარემოს შესახებ ანგარიშში.

როგორც ანგარიშშია ნათქვამი, ტრანზიტი და ლოგისტიკა პრიორიტეტული სექტორებია, რადგან საქართველო ცდილობს, ისარგებლოს აღმოსავლეთ-დასავლეთის გაზრდილი ვაჭრობით ქვეყნის გავლით.

„მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო მგრძნობიარეა გლობალური და რეგიონული შოკების მიმართ, ქვეყანამ 1991 წლიდან გაატარა ფართო ეკონომიკური რეფორმები, რამაც შედარებით კარგად ფუნქციონირებადი და სტაბილური საბაზრო ეკონომიკა შექმნა. 2005 წლიდან 2022 წლამდე საშუალო ზრდის ტემპი ხუთ პროცენტზე მეტი იყო და საქართველოს რეიტინგი გლობალურ ბიზნესში, მმართველობაში, კორუფციასა და სხვა ინდექსებში სტაბილურად უმჯობესდებოდა. Heritage Foundations-ის 2022 წლის ეკონომიკური თავისუფლების ინდექსში, საქართველომ ოცდამეექვსე ადგილი დაიკავა, ხოლო Transparency International-ის კორუფციის აღქმის ინდექსში – 45-ე ადგილი. ფისკალური და მონეტარული პოლიტიკა ორიენტირებულია დაბალ დეფიციტზე, დაბალ ინფლაციაზე და მცურავ რეალურ გაცვლით კურსზე. COVID-19-ის პანდემიამ მნიშვნელოვანი ზეწოლა მოახდინა ადგილობრივ ვალუტაზე, ადგილობრივ ეკონომიკასა და საქართველოს ეკონომიკა 2020 წელს ექვსი პროცენტით შემცირდა. ამის მიუხედავად, საქართველოს ეკონომიკა 2021 წელს აღდგა 10.4-პროცენტიანი ზრდით და მოლოდინს გადააჭარბა 2022 წელს 10.2-პროცენტიანი ზრდით. საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა ეს ძლიერი ეკონომიკური მაჩვენებლები ტურიზმიდან შემოსავალს, ომთან დაკავშირებულ მიგრაციასა და ფინანსური შემოდინების ზრდას და ასევე საქართველოს გავლით სატრანზიტო ვაჭრობის ზრდას მიაწერა. ამ ფაქტორებმა ასევე გაზარდა ფისკალური შემოსავლები, გააძლიერა მიმდინარე ანგარიშის ბალანსი და ლარი, ხელი შეუწყო რეზერვების დაგროვებას. ინფლაცია რჩება გაზრდილი, რაც ასახავს საქონელზე მაღალ ფასებს და ძლიერ შიდა მოთხოვნას. მოსალოდნელია, რომ ზრდა და ინფლაცია შემცირდება 2023 წელს საგარეო შემოდინების შემცირებით, ნაკლებად ხელსაყრელი გლობალური ეკონომიკური და ფინანსური პირობებით, მცირე ფისკალური დეფიციტით და ჯანსაღი მონეტარული პოლიტიკით.

ზოგადად, საქართველოში ბიზნესის და ინვესტიციების პირობები კარგია და საქართველო გამორჩეულია რეგიონში. თუმცა, იზრდება უნდობლობა სასამართლოს მიერ კომერციული საქმეების დამოუკიდებლად, დროულად და კომპეტენტურად გამოძიების შესაძლებლობის მიმართ, ამასთან ზოგიერთი ბიზნესდავები სასამართლო სისტემაში წლების განმავლობაში რჩება. სხვა კომპანიები ჩივიან, რომ მუნიციპალურ დონეზე გადაწყვეტილების მიღების პროცესი არაეფექტურია, არასათანადოდ არის უზრუნველყოფილი ინტელექტუალური საკუთრების უფლების დაცვა, არ არსებობს ეფექტური ანტიმონოპოლიური პოლიტიკა, არსებობს პოლიტიკური ჩარევის, კანონებისა და რეგულაციების შერჩევითი გამოყენების შესახებ ბრალდებები, მათ შორის კომერციული კანონების შემთხვევაშიც, ასევე არსებობს სირთულეები საკუთრების უფლების შესახებ დავების გადაჭრაში.

საქართველოს მთავრობა განაგრძობს ამ პრობლემების გადასაჭრელად მუშაობას და, დარჩენილი პრობლემების მიუხედავად, საქართველო მაინც იკავებს ერთ-ერთ პირველ ადგილს რეგიონში, სადაც კარგი გარემოა ბიზნესის წარმოებისთვის. აშშ-მა და საქართველომ 1994 წელს მოაწერეს ხელი ორმხრივი ინვესტიციების შესახებ შეთანხმებას და საქართველოს აქვს უფლება აშშ-ში დაბეგვრის გარეშე განახორციელოს ბევრი პროდუქტის ექსპორტი, პრეფერენციების საყოველთაო სისტემის ჩარჩოს ფარგლებში.

ტრანზიტი და ლოგისტიკა პრიორიტეტული სექტორებია, რადგან საქართველო ცდილობს, ისარგებლოს აღმოსავლეთ-დასავლეთის გაზრდილი ვაჭრობით ქვეყნის გავლით. ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზამ გაზარდა საქართველოს სატრანზიტო პერსპექტივები და მთავრობა ეძებდა გზებს ვაჭრობის გასაძლიერებლად. საქართველო, დიდი ხანია, მიზნად ისახავს შავ ზღვაზე თავისი სტრატეგიული მდებარეობის კაპიტალიზაციას საქონლისა და ენერგეტიკის აღმოსავლეთ-დასავლეთის სატრანზიტო და სავაჭრო დერეფნად გადაქცევით. ცენტრალური აზიის გაფართოებულმა ბაზარმა განაპირობა ტვირთების ზრდა ბოლო დროს ამ „შუა დერეფნის“ გავლით, რადგან ჩრდილოეთის მარშრუტი რუსეთის გავლით ახლა უფრო სარისკოდ მიიჩნევა. 2023 წლის თებერვალში საქართველოს მთავრობამ გამოაცხადა ახალი ტენდერის გახსნის გეგმები ანაკლიის ღრმაწყლოვანი შავი ზღვის პორტის განვითარებისთვის (რომელიც მანამდე მთავრობამ გააუქმა 2020 წელს). კერძო სექტორი აგრძელებს ინვესტიციებს საპორტო და ლოგისტიკურ ინფრასტრუქტურაში ტვირთების მოსაზიდად. 2021 წელს ლოგისტიკურმა კომპანიებმა დაასრულეს ორი ახალი ტერმინალის პროექტი ბათუმისა და ფოთის პორტებში. 2020 წელს საქართველოს უმსხვილესი პორტის, შავი ზღვის ფოთის პორტის მფლობელმა გამოაცხადა ღრმაწყლოვანი მრავალფუნქციური პორტის შექმნის გეგმები, რომელსაც ამჟამად ახორციელებს“, – აღნიშნულია ანგარიშში.

როგორც ანგარიშში აღნიშნული, საქართველოს ეროვნული ბანკი და საქართველოს ფინანსური ინსტიტუტები მოქმედებენ აშშ-ის და სხვების მიერ რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ დაწესებულ სანქციებთან სრულ შესაბამისობაში.

„საქართველო არ ზღუდავს უცხოელებს საბანკო ანგარიშების გახსნაში. ზოგიერთი ადგილობრივი ბანკი წარმოადგენს საერთაშორისო საბანკო ჯგუფების შვილობილს და ისინი ემორჩილებიან იმავე წესებს. საქართველოს ეროვნული ბანკი და საქართველოს ფინანსური ინსტიტუტები მოქმედებენ აშშ-ის და სხვების მიერ რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ დაწესებულ სანქციებთან სრულ შესაბამისობაში. ფინანსური ინსტიტუტების სათანადო და ოპერატიული კონტროლისთვის, საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა შექმნა ახალი დანაყოფი, რომელიც პასუხისმგებელია საერთაშორისო სანქციების დასაცავად ფინანსური ინსტიტუტებისთვის სათანადო მეთოდოლოგიური გაიდლაინების შემუშავებაზე და ასევე ეხმარება ფინანსური სექტორს გააცნობიეროს და შეასრულოს ყველა მოთხოვნა, რომელსაც ითვალისწინებს სასანქციო რეჟიმები.

საერთაშორისო ფინანსური სანქციების შესრულება სისტემატიურად მოწმდება ფინანსურ ინსტიტუტებში ადგილზე ვიზიტებით. საქართველოს ეროვნული ბანკი მჭიდროდ თანამშრომლობს აშშ-ში უცხოური აქტივების კონტროლის სამმართველოსთან, დიდი ბრიტანეთის ფინანსური სანქციების იმპლემენტაციაზე მომუშავე ოფისთან და ევროკავშირის შესაბამის უწყებებთან, რათა მიიღოს რეკომენდაციები კონკრეტულ პრობლემების გადაჭრის გზების შესახებ და სპეციფიკური საკითხების გადასაჭრელად, რომლებიც დაკავშირებულია სანქციებთან. საქართველოს ეროვნული ბანკის დანაყოფები გადიან ტრენინგებს და იღებენ ტექნიკურ დახმარებას აშშ-ში უცხოური აქტივების კონტროლის სამმართველოსგან, დიდი ბრიტანეთის ფინანსური სანქციების იმპლემენტაციაზე მომუშავე ოფისისგან და ევროკავშირისგან“, – აღნიშნულია ანგარიშში.

ამასთან, ანგარიშში ცალკე თავი ეთმობა ექსპროპრიაციის თემას. როგორც სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშშია აღნიშნული, „საკუთრების უფლების ჩამორთმევასთან (ექსპროპრიაცია) დაკავშირებული დავები საქართველოში არ არის გავრცელებული, თუმცა წინა ხელისუფლების დროს იყო საკუთრების გადაცემის შემთხვევები, რომლებსაც აკლდა გამჭვირვალობა და სავარაუდოდ ხორციელდებოდა იძულებით“.